Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

regulae N F

  • 1 absurdus

    ab-surdus, a, um, (vgl. susurrus, surdus) Adj. m. Compar. u. Superl., gegen das Gefühl verstoßend, I) eig., gegen das Gehör, die Ohren beleidigend, widrig klingend, grell, unrein, sonus (der Frösche), Cic. poët.: vox quasi extra modum absona atque absurda, Cic. de or. 3, 41. – II) übtr., gegen das innere Gefühl, gegen Sinn und Verstand verstoßend, a) v. Lebl., unpassend, ungereimt, abgeschmackt, ohne Sinn und Verstand, sinnlos, unvernünftig, verbum non absurdum neque asperum, Gell.: ratio inepta atque absurda, Ter.: illud ineruditum absurdumque, Cic.: consilium non absurdum, Amm.: Iudaeorum mos absurdus sordidusque, Tac.: ministrorum absurdi mores, Aur. Vict.: vestrae istae absurdae atque abhorrentes lacrimae, Liv.: est hoc auribus animisque omnium absurdum, Cic.: aetati utriusque non absurdum, Tac. – multo absurdiora sunt ea, quae etc., Cic.: quo nihil mihi videtur absurdius, Cic.: absurdissima mandata, Cic. – absurda res est caveri foedere, ut etc., Cic.: quid enim tam absurdum quam delectari inanibus rebus? Cic.: u. so absurdum est m. folg. Infinit., Cic.: u. haud absurdum est m. Infinit., bene dicere, Sall.: u.m. Dat., haud absurdum videtur propositi operis regulae paucis percurrere, quae etc., Vell. – m. ut u. Konj., Cassiod. u. Ambros. – m. 2. Supin., cognitu non absurda, Tac. ann. 6, 28. – m. ab u. Abl., pauca ab initio causisque talium facinorum non absurda, nicht zuwiderlaufend, Tac. hist. 4, 48. – b) v. Pers.u. deren Geist, unbegabt, unfähig, dah. non od. haud absurdus, nicht unbegabt, gescheit, aufgeweckt, sin plane abhorrebit et erit absurdus, Cic.: ingenium eius haud absurdum, Sall.: u. so nec absurdus ingenio, s. Nipperd. Tac. ann. 13, 45.

    lateinisch-deutsches > absurdus

  • 2 calumnior

    calumnior, ātus sum, ārī (calumnia), ränkevoll verfahren, schikanieren, Ränke schmieden, Lug und Trug üben, das wahre Sachverhältnis verdrehen, ränkevoll an etw. deuteln, mäkeln, etw. od. jmd. übertrieben od. böswillig kritisieren, aufmutzen, bekritteln, bemäkeln, gegen jmd. od. etw. übertriebene od. böswillige Kritik üben, a) im allg.: α) absol., in Rechtssachen, calumniandi quaestus, Cic.: iacet res in controversiis isto calumniante biennium, Cic.: Romam Ψαμμακόσιοι, non qui in urbe inter nundinum calumniarentur, Varr. fr. – gegen sich selbst, calumniabar ipse; putabamet c., ängstigte mich selbst ohne Not, Cic. ep. 9, 2, 3. – β) m. Acc.: quod antea te calumniatus sum, indicabo malitiam meam, Cic.: c. ius civile, ICt. – non verba nec vultus, Sen.: festinationem alcis, Quint. – cal. se, Quint. 8. prooem. § 31; 10, 3, 10. – γ) m. Dat.: non solum filio, sed etiam patri, Ambros. de inc. dom. sacr. 8, 83: deo, Augustin. quaest. in genes. 2. qu. 8: de talibus verbis veteri testamento, Augustin. de genes. c. Manich. 1, 17, 27 extr. – δ) m. folg. indir. Fragesatz, calumniari si quis voluerit, quod arbores loquantur, Phaedr. 1. prol. 5. – b) insbes., durch falsche Anklage schikanieren, fälschlich-, trügerisch anklagen, accusator calumniatur, Cornif. rhet.: poena calumniantium, Suet. – / Aktive Nbf. calumnio, āvī, āre, Itala (Cant.) Luc. 3, 14 u. 19, 8. Arnob. 1, 13 cod. P: passiv, non esse positiones regulae, a quibus interdum analogia calumniatur (συκοφαντειται), Staber. bei Prisc. 8, 18.

    lateinisch-deutsches > calumnior

  • 3 regula [1]

    1. rēgula, ae, f. (rego), die Leiste, die Latte, der Stab, die Schiene, I) im allg., Caes., Vitr. u.a. – II) insbes., in der Mechanik, A) das Richtscheit, Richtholz, Lineal, 1) eig.: regula non quam formosa, sed quam recta sit quaeritur, Sen.: non egeremus perpendiculis, non normis, non regulis, Cic. fr.: materia ad regulam et libellam exigitur, Plin.: ut longitudines ad regulam et lineam, altitudines ad perpendiculum, anguli ad normam respondentes exigantur, Vitr. – 2) übtr., die Richtschnur, der Maßstab, die Regel, der Grundsatz, α) klass. nur im Sing., iuris, Cic.: regula, ad quam omnia iudicia rerum dirigentur, Cic.: a iustitiae regula discedere, Lact.: sub nullam regulam cadere posse, unter keine R. gebracht werden können, Sen.: vitium contra regulam artis grammaticae factum, Diom. – β) bei Spät. auch im Plur., Gaius inst. 3. § 142. Cod. Iust. 1, 17, 2. § 10. Prisc. 6, 1. Phocas 410, 18 u. 411, 26 K. Arnob. 1, 59 u. 2, 19. Augustin. serm. 1, 4. – B) der Steg, Schenkel des Dreischlitzes, Vitr. 4, 3, 4 u.a. – C) die Kolbenstange an einem Druckwerke, Vitr. 10, 7 (12), 3. – D) der Schieber in der Wasserorgel, Vitr. 10, 8, 3 sqq. – E) regulae = die Scheiben zum Ölpressen, Ulp. dig. 19, 2, 19. § 2. – F) der Deichselpflock, Edict. Diocl. 15, 13 (wo griech. ῥηγλα).

    lateinisch-deutsches > regula [1]

  • 4 regula

    [st1]1 [-] regŭla, ae, f.: - [abcl][b]a - règle (pour mesurer), équerre. - [abcl]b - règle, loi. - [abcl]c - corde (qui indique le point de départ ou le but dans l'arène). - [abcl]d - barre, latte, éclisse. - [abcl]e - bras de levier. - [abcl]f - au plur. Col. claies pour presser l'huile.[/b] [st1]2 [-] regŭla, ae, f.: basilic (plante).
    * * *
    [st1]1 [-] regŭla, ae, f.: - [abcl][b]a - règle (pour mesurer), équerre. - [abcl]b - règle, loi. - [abcl]c - corde (qui indique le point de départ ou le but dans l'arène). - [abcl]d - barre, latte, éclisse. - [abcl]e - bras de levier. - [abcl]f - au plur. Col. claies pour presser l'huile.[/b] [st1]2 [-] regŭla, ae, f.: basilic (plante).
    * * *
        Regula, regulae, pen. corr. Colum. Une reigle.
    \
        Exemplum et regula. Cic. La reigle et patron.
    \
        Regula. Columel. Une sorte de pannier d'osier où on mettoit les olives pour les pressoirer.

    Dictionarium latinogallicum > regula

  • 5 absurdus

    ab-surdus, a, um, (vgl. susurrus, surdus) Adj. m. Compar. u. Superl., gegen das Gefühl verstoßend, I) eig., gegen das Gehör, die Ohren beleidigend, widrig klingend, grell, unrein, sonus (der Frösche), Cic. poët.: vox quasi extra modum absona atque absurda, Cic. de or. 3, 41. – II) übtr., gegen das innere Gefühl, gegen Sinn und Verstand verstoßend, a) v. Lebl., unpassend, ungereimt, abgeschmackt, ohne Sinn und Verstand, sinnlos, unvernünftig, verbum non absurdum neque asperum, Gell.: ratio inepta atque absurda, Ter.: illud ineruditum absurdumque, Cic.: consilium non absurdum, Amm.: Iudaeorum mos absurdus sordidusque, Tac.: ministrorum absurdi mores, Aur. Vict.: vestrae istae absurdae atque abhorrentes lacrimae, Liv.: est hoc auribus animisque omnium absurdum, Cic.: aetati utriusque non absurdum, Tac. – multo absurdiora sunt ea, quae etc., Cic.: quo nihil mihi videtur absurdius, Cic.: absurdissima mandata, Cic. – absurda res est caveri foedere, ut etc., Cic.: quid enim tam absurdum quam delectari inanibus rebus? Cic.: u. so absurdum est m. folg. Infinit., Cic.: u. haud absurdum est m. Infinit., bene dicere, Sall.: u.m. Dat., haud absurdum videtur propositi operis regulae paucis percurrere, quae etc., Vell. – m. ut u. Konj., Cassiod. u. Ambros. – m. 2. Supin., cognitu non absurda, Tac. ann. 6, 28. – m. ab u. Abl.,
    ————
    pauca ab initio causisque talium facinorum non absurda, nicht zuwiderlaufend, Tac. hist. 4, 48. – b) v. Pers.u. deren Geist, unbegabt, unfähig, dah. non od. haud absurdus, nicht unbegabt, gescheit, aufgeweckt, sin plane abhorrebit et erit absurdus, Cic.: ingenium eius haud absurdum, Sall.: u. so nec absurdus ingenio, s. Nipperd. Tac. ann. 13, 45.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > absurdus

  • 6 calumnior

    calumnior, ātus sum, ārī (calumnia), ränkevoll verfahren, schikanieren, Ränke schmieden, Lug und Trug üben, das wahre Sachverhältnis verdrehen, ränkevoll an etw. deuteln, mäkeln, etw. od. jmd. übertrieben od. böswillig kritisieren, aufmutzen, bekritteln, bemäkeln, gegen jmd. od. etw. übertriebene od. böswillige Kritik üben, a) im allg.: α) absol., in Rechtssachen, calumniandi quaestus, Cic.: iacet res in controversiis isto calumniante biennium, Cic.: Romam Ψαμμακόσιοι, non qui in urbe inter nundinum calumniarentur, Varr. fr. – gegen sich selbst, calumniabar ipse; putabamet c., ängstigte mich selbst ohne Not, Cic. ep. 9, 2, 3. – β) m. Acc.: quod antea te calumniatus sum, indicabo malitiam meam, Cic.: c. ius civile, ICt. – non verba nec vultus, Sen.: festinationem alcis, Quint. – cal. se, Quint. 8. prooem. § 31; 10, 3, 10. – γ) m. Dat.: non solum filio, sed etiam patri, Ambros. de inc. dom. sacr. 8, 83: deo, Augustin. quaest. in genes. 2. qu. 8: de talibus verbis veteri testamento, Augustin. de genes. c. Manich. 1, 17, 27 extr. – δ) m. folg. indir. Fragesatz, calumniari si quis voluerit, quod arbores loquantur, Phaedr. 1. prol. 5. – b) insbes., durch falsche Anklage schikanieren, fälschlich-, trügerisch anklagen, accusator calumniatur, Cornif. rhet.: poena calumniantium, Suet. – Aktive Nbf. calumnio, āvī, āre,
    ————
    Itala (Cant.) Luc. 3, 14 u. 19, 8. Arnob. 1, 13 cod. P: passiv, non esse positiones regulae, a quibus interdum analogia calumniatur (συκοφαντειται), Staber. bei Prisc. 8, 18.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > calumnior

  • 7 regula

    1. rēgula, ae, f. (rego), die Leiste, die Latte, der Stab, die Schiene, I) im allg., Caes., Vitr. u.a. – II) insbes., in der Mechanik, A) das Richtscheit, Richtholz, Lineal, 1) eig.: regula non quam formosa, sed quam recta sit quaeritur, Sen.: non egeremus perpendiculis, non normis, non regulis, Cic. fr.: materia ad regulam et libellam exigitur, Plin.: ut longitudines ad regulam et lineam, altitudines ad perpendiculum, anguli ad normam respondentes exigantur, Vitr. – 2) übtr., die Richtschnur, der Maßstab, die Regel, der Grundsatz, α) klass. nur im Sing., iuris, Cic.: regula, ad quam omnia iudicia rerum dirigentur, Cic.: a iustitiae regula discedere, Lact.: sub nullam regulam cadere posse, unter keine R. gebracht werden können, Sen.: vitium contra regulam artis grammaticae factum, Diom. – β) bei Spät. auch im Plur., Gaius inst. 3. § 142. Cod. Iust. 1, 17, 2. § 10. Prisc. 6, 1. Phocas 410, 18 u. 411, 26 K. Arnob. 1, 59 u. 2, 19. Augustin. serm. 1, 4. – B) der Steg, Schenkel des Dreischlitzes, Vitr. 4, 3, 4 u.a. – C) die Kolbenstange an einem Druckwerke, Vitr. 10, 7 (12), 3. – D) der Schieber in der Wasserorgel, Vitr. 10, 8, 3 sqq. – E) regulae = die Scheiben zum Ölpressen, Ulp. dig. 19, 2, 19. § 2. – F) der Deichselpflock, Edict. Diocl. 15, 13 (wo griech. ῥηγλα).
    ————————
    2. rēgula, ae, f. (regulus), vollst. herba regula, rein lat. Ausdruck für die Pflanze basilisca, w. s., Ps. Apul. herb. 128.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > regula

  • 8 rēgula

        rēgula ae, f    [REG-], a straight stick, bar, staff: quadratas regulas defigunt, Cs.— A ruler, rule: egere regulis.—Fig., a rule, pattern, model, example, principle: naturae: regula, quā vera et falsa <*>udicarentur: philosophiae: adsit Regula, peccatis quae poenas inroget aequas, H.
    * * *
    ruler, straight ede (drawing); basic principle, rule, standard; rod/bar/rail

    Latin-English dictionary > rēgula

  • 9 abnuo

    ab-nŭo, ŭi, ŭĭtum (hence abnŭĭturus, Sall. Fragm. 1, 37 Kritz), or ūtum, 3, v. a. and n. (abnueo, Enn. ap. Diom. p. 378 P. or Ann. v. 283 Vahl.:

    abnuebunt,

    id. ib. or Trag. v. 371 id.), lit., to refuse by a nod (cf. Nigid. ap. Gell. 10, 4 fin.); hence, to deny, refuse, to decline doing a thing, to reject.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. (syn. recuso; opp. concedo), constr. absol., with the acc., the inf., quin, or de.
    (α).
    Absol.:

    non recuso, non abnuo,

    Cic. Mil. 36, 100; so Plaut. Capt. 3, 1, 21; id. Truc. prol. 6; Hor. S. 2, 5, 52; Tac. A. 11, 12; id. Agr. 4 al.—
    (β).
    With acc. (in Cic. only with general objects, as quid, nihil):

    cum intellegas, quid quisque concedat, quid abnuat,

    Cic. Fin. 2, 1, 3:

    nihil umquam abnuit meo studio voluntas tua,

    refused, id. Fat. 2, 3; so,

    aliquid alicui: regi pacem neque abnuere neque pollicere,

    Sall. J. 47 fin.:

    alia (opp. probo),

    id. ib. 83 fin.:

    abnuere cognomen Bruti,

    Liv. 1, 56, 8:

    imperium,

    id. 3, 66, 3; cf.:

    imperium auspiciumque,

    to reject, id. 28, 27, 4:

    regulae rationem,

    Quint. 1, 6, 33:

    omen,

    Verg. A. 5, 531:

    aliquem comitem inceptis,

    Sil. 3, 110. —
    (γ).
    With inf.:

    certare abnueo, Enn. l. l.: nec abnuebant melioribus parere,

    Liv. 22, 13 fin.; so id. 22, 37, 4.—With acc. and inf.:

    aeternam sibi naturam abnuit esse,

    Lucr. 3, 641; cf.:

    abnueret a se commissum esse facinus,

    Cic. Leg. 1, 14, 40; and:

    haud equidem abnuo egregium ducem fuisse Alexandrum,

    Liv. 9, 17, 5; so id. 5, 33, 4; 30, 20, 6; Quint. 5, 8, 3; 6, 2, 11 (opp. concedo); Verg. A. 10, 8 al.; cf.

    also: manu abnuit quidquam opis in se esse,

    Liv. 36, 34, 6.— Impers.:

    nec abnuitur ita fuisse,

    Liv. 3, 72, 6. —
    * (δ).
    With quin:

    non abnuere se quin cuncta mala patefierent,

    Tac. A. 13, 14.—
    * (ε).
    With de:

    neque illi senatus de ullo negotio abnuere audebat,

    Sall. J. 84, 3.
    B.
    Esp., abnuens, like the Gr. apeipôn, declining service, giving up (very rare):

    milites fessos itineris magnitudine et jam abnuentes omnia,

    Sall. J. 68, 3; cf.:

    fessos abnuentesque taedio et labore,

    declining the combat, Liv. 27, 49, 3.
    II.
    Transf., of abstract subjects, not to admit of, to be unfavorable ( poet. and in post-Aug. prose):

    quod spes abnuit,

    Tib. 4, 1, 25:

    quando impetus et subita belli locus abnueret,

    Tac. H. 5, 13:

    hoc videretur, nisi abnueret duritia,

    Plin. 37, 10, 54, § 145.

    Lewis & Short latin dictionary > abnuo

  • 10 ambrices

    ambrĭces: regulae, quae transversae asseribus et tegulis interponuntur, Paul. ex Fest. p. 16 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > ambrices

  • 11 basis

    băsis, is and ĕos ( gen. basis, Vulg. 3 Reg. 7, 27;

    7, 34: baseos,

    Vitr. 10, 15; acc. usu. basim, but BASEM, Inscr. Orell. 1263 al.: basidem, Ven. Fort. 8, 14; abl. usu. basi, but base, Treb. Pol. Gall. 18, 4; Inscr. Grut. 63, 3:

    BASIDE,

    ib. 16, 14; gen. plur. BASIVM, Inscr. Orell. 3272), f., = basis, a pedestal, foot, base.
    I.
    In gen.:

    in basi statuarum,

    Cic. Verr. 2, 2, 63, § 154; 2, 2, 66, § 160; 2, 4, 34, § 74; id. Phil. 9, 7, 16:

    quo (sc. ad sepulcrum) cum patefactus esset aditus, ad adversam basim accessimus,

    id. Tusc. 5, 23, 66:

    colossici Apollinis basis,

    Vitr. 10, 6:

    supra basim eriguntur regulae,

    id. 10, 13; Ov. P. 3, 2, 52; Phaedr. 2, epil. 2; Plin. 17, 25, 38, § 244; Suet. Vesp. 23; Inscr. Orell. 49; Vulg. Exod. 26, 19:

    villae,

    the foundation-wall, Cic. Q. Fr. 3, 1, 2, § 5.—
    B.
    Trop.:

    bases virtutis,

    foundations, Vulg. Ecclus. 6, 30.—
    II.
    In partic., prov.: aliquem cum basi suā metiri, to measure a pillar together with its pedestal, i. e. to give false measure, to estimate too high, Sen. Ep. 76, 31.—
    III.
    Esp.
    A.
    In math.:

    basis trianguli,

    the base of a triangle, Cic. N. D. 2, 49, 125:

    arcus,

    the chord of an arc, Col. 5, 2, 9; 3, 13, 12.—
    B.
    In archit., the lowest part of the shaft of a column, Vitr. 4, 1, 6 (our pedestal is expressed by spira, q. v.).—
    C.
    In gram., the primitive word, the root, Varr. ap. Non. p. 79, 33.—
    D.
    Of cattle, a track, footprint, Veg. 1, 25, 6; 1, 26, 1; 1, 3, 46 al.

    Lewis & Short latin dictionary > basis

  • 12 regula

    rēgŭla, ae, f. [rego], a straight piece of wood, ruler, rule (class.; cf.: norma, libella).
    I.
    Lit.: atque si id crederemus, non egeremus perpendiculis, non normis, non regulis, Cic. Fragm. ap. Non. 163, 2; cf.

    (with linea): perpendiculum, and norma,

    Vitr. 7, 3:

    materiam ad regulam et libellam exigere,

    Plin. 36, 25, 63, § 188; Col. 3, 13, 11 sq.:

    hoc cum regulā exploraveris aequale,

    Pall. 1, 9, 2.—
    B.
    Transf.
    1.
    A straight staff; in gen., a stick, lath, bar (of wood or iron):

    quadratas regulas, quattuor patentes digitos, defigunt,

    Caes. B. C. 2, 10; Front. Strat. 3, 13, 6; Col. 6, 19, 3; 6, 26, 2; 12, 50, 10; Plin. 15, 1, 2, § 5; Cels. 8, 10; Vitr. 5, 10; Stat. Th. 6, 594:

    aurea,

    an ingot of gold, Vulg. Josue, 7, 21.—
    2.
    A measuringrod:

    in regulā, in pondere,

    Vulg. Lev. 19, 35.—
    3.
    In mechanics.
    a.
    Plur., the two cheeks on each side of the channel in which the dart of the catapult lay; also called bucculae, Vitr. 10, 12.—
    b.
    The shank of a triglyph, Vitr. 4, 3.—
    c.
    The disks of an oilpress:

    quod si regulis olea prematur, et praelum et suculam et regulas dominum parare oportere,

    Dig. 19, 2, 19, § 2.—
    II.
    Trop., a rule, pattern, model, example (cf.:

    formula, praescriptio): fontem omnium bonorum in corpore esse: hanc normam, hanc regulam, hanc praescriptionem esse naturae,

    Cic. Ac. 2, 46, 140:

    regula, ad quam eorum dirigantur orationes, qui, etc.,

    id. Opt. Gen. 7 fin.; id. Fin. 1, 19, 63:

    regula, quā vera et falsa judicarentur,

    id. Brut. 41, 152:

    nos studia nostra nostrae naturae regulā metiamur,

    id. Off. 1, 31, 110:

    (lex est) juris atque injuriae regula,

    id. Leg. 1, 6, 19:

    regula totius philosophiae,

    id. Ac. 2, 9, 29; cf. id. N. D. 1, 16, 43:

    pravissima consuetudinis regula,

    id. Brut. 74, 258:

    mediocritatis regula,

    id. Off. 2, 17, 59:

    omnium una regula est,

    id. ib. 3, 31, 81:

    emendate loquendi regula,

    Quint. 1, 5, 1; so,

    loquendi,

    id. 1, 7, 1:

    sermonis,

    id. 1, 6, 44:

    morum,

    Mart. 11, 2, 3 et saep.:

    ad legem ac regulam compositum esse,

    Quint. 12, 10, 50; cf.:

    locuti sunt ad hanc regulam,

    id. 9, 4, 4:

    habeo regulam, ut talia visa vera judicem,

    Cic. Ac. 2, 18, 58:

    assit Regula, peccatis quae poenas irroget aequas,

    Hor. S. 1, 3, 118:

    secundam regulam nostram,

    Vulg. 2 Cor. 10, 15; cf. id. ib. v. 13, 16; id. Phil. 3, 16.—In plur. (only late Lat.), Gai. Inst. 3, § 142; Cod. Just. 1, 17, 2, § 10; Arn. 1, n. 59:

    regulae credendi,

    Aug. Doctr. Chr. 4, 9 init.

    Lewis & Short latin dictionary > regula

  • 13 super

    1.
    sŭper, adj., v. superus.
    2.
    sŭper, adv. and prep. [Sanscr. upari; Gr. huper; Goth. ufar], above, over (often confounded in MSS. and edd. with supra, q. v.).
    I.
    Adv., above, on top, thereupon, upon, etc. (rare but class.).
    A.
    Lit., of place:

    Anien infraque superque Saxeus,

    Stat. S. 1, 3, 20:

    eo super tigna bipedalia, iniciunt,

    Caes. B. C. 2, 10:

    haec super e vallo prospectant Troes,

    Verg. A. 9, 168: implenturque super puppes, from above, i. e. by rain, id. ib. 5, 697:

    purpureas super vestes... Coniciunt,

    id. ib. 6, 221; cf. id. ib. 6, 217:

    renes tunicis super conteguntur,

    Cels. 3, 1 med.:

    imponendum super medicamentum,

    id. 6, 19 med.
    B.
    Transf.
    1.
    Of that which is over and above in number or quantity, over, moreover, besides:

    satis superque esse sibi suarum cuique rerum,

    enough and to spare, more than enough, Cic. Lael. 13, 45:

    satis superque prudentes,

    id. Har. Resp. 9, 18:

    contra Epicurum satis superque dictum est,

    id. N. D. 2, 1, 2:

    ut satis superque vixisse videamur,

    id. Tusc. 1, 45, 110; Hor. Epod. 1, 31; Liv. 3, 53:

    quidque furor valeat, satisque Ac super ostendit,

    Ov. M. 4, 430:

    poenas dedit usque superque Quam satis est,

    Hor. S. 1, 2, 65: cui neque apud Danaos usquam locus;

    et super ipsi Dardanidae infensi, etc.,

    and moreover, and besides, Verg. A. 2, 71:

    saevit amor ferri... Ira super,

    id. ib. 7, 462:

    super talis effundit pectore voces,

    id. ib. 5, 482; 11, 670: voto deus aequoris alti Annuerat;

    dederatque super, ne saucius ullis Vulneribus fieri posset,

    Ov. M. 12, 206; 4, 751; 15, 308; Hor. S. 2, 7, 78; id. Ep. 2, 2, 33; Phaedr. 4, 24, 18:

    annum agens aetatis sexagensimum ac nonum, superque mensem ac diem septimum,

    Suet. Vesp. 24.— With gen. part.:

    non operae est satis superque oneris sustinenti res a populo Romano gestas scribere,

    Liv. 41, 25, 8:

    primoribus, super quam quod dissenserant a consilio, territis etiam duplici prodigio,

    besides that, Liv. 22, 3, 14; so,

    super quam quod,

    id. 27, 20, 10.—
    2.
    Less freq. of that which is left over, over, left, remaining:

    Atheniensibus exhaustis praeter arma et naves nihil erat super,

    Nep. Alcib. 8, 1; cf.:

    nec spes ulla super,

    Val. Fl. 8, 435:

    quid super sanguinis, qui dari pro republicā possit? rogitantes,

    Liv. 4, 58, 13:

    super tibi erunt, qui dicere laudes tuas cupiant,

    Verg. E. 6, 6:

    o mihi sola mei super Astyanactis imago,

    id. A. 3, 489.
    II.
    Prep. with acc. and abl., over, above, on the top of, upon, on.
    A.
    With acc.
    1.
    Lit., of place or situation:

    super terrae tumulum noluit quid statui, nisi columellam,

    Cic. Leg. 2, 26, 66:

    super lateres coria inducuntur,

    Caes. B. C. 2, 10; cf. id. ib. 2, 10, §

    4: super quas (naves) turrim ad introitum opposuit,

    id. ib. 3, 39 Dinter (al. quā):

    super vallum praecipitari,

    Sall. J. 58, 6; cf.:

    cum alii super aliorum capita ruerent,

    Liv. 24, 39, 5:

    super caput hostium pervenire,

    id. 32, 11, 8:

    aqua super montium juga concreta,

    id. 21, 58, 8:

    domos super se ipsos concremaverunt,

    id. 21, 14, 4:

    cenaculum super aedes datum est,

    id. 39, 14, 2:

    ad senaculum ac super id curiam,

    id. 41, 27, 7:

    equi super eum ruentis,

    id. 39, 49, 3:

    super eam (aspidem) assidere,

    Cic. Fin. 2, 18, 59:

    super theatrum consistere,

    Liv. 24, 39, 1:

    aquila super carpentum volitans,

    id. 1, 34, 8:

    illa super terram defecto poplite labens,

    Ov. M. 13, 477:

    collis erat, collemque super planissima Area,

    id. ib. 10, 86:

    ut scopulum super duram illidat corticem,

    Phaedr. 2, 6, 11:

    clatri super aquam emineant,

    Col. 8, 17, 10:

    super arcem pensiles horti sunt,

    Curt. 5, 1, 32:

    vestis super genua est,

    id. 5, 6, 18:

    super pulpitum consulares conlocare,

    Suet. Calig. 54.—
    b.
    Of position or distance, above, beyond: Nomentanus erat super ipsum, Porcius infra, was above him (at table), Hor. S. 2, 8, 23:

    Polypercon, qui cubabat super regem,

    Curt. 8, 5, 22:

    super se collocavit,

    Suet. Aug. 43.—Of geographical situation:

    super Numidiam Gaetulos accepimus,

    beyond Numidia, Sall. J. 19, 5:

    super et Garamantas et Indos Proferet imperium,

    Verg. A. 6, 795:

    super Sunium navigans,

    Liv. 28, 8, 11:

    sita est super Ambracium sinum,

    id. 43, 21, 6:

    super Demetriadem promunturium,

    id. 31, 46, 7; 43, 21, 6:

    qui super Bosporum colunt,

    Curt. 6, 2, 13; 7, 6, 12; 8, 1, 7:

    Lydia super Ioniam procedit,

    extends beyond, Plin. 5, 29, 30, § 110.—Of official position ( = supra):

    super armamentarium positus,

    Curt. 6, 7, 22; Scrib. Comp. 162.—
    2.
    Transf.
    a.
    Of time, during, at (postAug.):

    de hujus nequitiā omnes super cenam loquebantur,

    Plin. Ep. 4, 22, 6; 3, 5, 11; 9, 33, 1; cf.:

    super vinum et epulas,

    Curt. 8, 4, 30; 8, 12, 17; Suet. Aug. 77; id. Caes. 87:

    super mensam,

    Curt. 7, 4, 7:

    super hos divum honores,

    i. e. during the sacrifice, Stat. Th. 1, 676; Flor. 4, 2, 69.—
    b.
    Of that which is over and above a certain number or quantity, over, above, beyond, upon, besides, in addition to (not freq. till after the Aug. period):

    quod alii super alios legati venirent speculaturi,

    i. e. in rapid succession, constantly, Liv. 42, 25, 8: vox non paene tragoedorum sed super omnes tragoedos, [p. 1804] Quint. 12, 5, 5:

    super modum ac paene naturam,

    id. 11, 3, 169:

    super necessitatem,

    id. 9, 3, 46:

    famosissima super ceteras fuit cena ei data adventicia,

    Suet. Vit. 13:

    super veteres amicos,

    id. Tib. 55.—With numerals:

    super tris modios,

    Liv. 23, 12, 1:

    super LX. milia,

    Tac. G. 33:

    super octingentos annos,

    id. A. 13, 58:

    super quadraginta reos,

    Suet. Calig. 38:

    super HS. millies,

    id. Caes. 26; id. Ner. 30:

    senioribus super sexaginta annos in Epirum missis,

    Liv. 26, 25, 11; cf.:

    super triginta ducibus triumphos decernendos curavit,

    Suet. Aug. 38:

    Punicum exercitum super morbum etiam fames affecit,

    Liv. 28, 46, 15:

    super tam evidentem tristis ominis eventum, etiam, etc.,

    id. 41, 18, 14:

    super dotem haec tibi dona accedent,

    id. 26, 50, 12; 2, 51, 2:

    super solitos honores,

    id. 2, 31, 3:

    super vota fluere,

    beyond all wishes, Tac. H. 3, 48:

    super obscena dicta et petulans jurgium,

    Phaedr. 3, 11, 2:

    dare savia super savia,

    kisses upon kisses, Plaut. Ps. 4, 1, 38:

    alii super alios trucidentur,

    Liv. 1, 50, 6:

    vulnus super vulnus,

    id. 22, 54, 9:

    ut habitationes super pretium libertatis praestarentur,

    Dig. 18, 6, 19.—Esp. freq.: super omnia, above all, before all (in Plin. the elder, super omnia and super omnes always at the beginning of the phrase; v. Sillig ad Plin. 33, 3, 19, § 62):

    talia carminibus celebrant: super omnia Caci Speluncam adiciunt,

    Verg. A. 8, 303:

    aetas et forma et super omnia Romanum nomen,

    Liv. 31, 18, 3; Plin. 36, 15, 24, § 118; Quint. 12, 9, 12; Ov. M. 6, 526; 8, 677; so,

    tu super omnes beatus,

    Plin. Ep. 7, 13, 2; Suet. Vit. 13; Quint. 12, 5, 5.—
    c.
    Hence, transf., in gen., for plus quam, amplius quam, more than (late Lat.):

    qui amat filium aut filiam super me,

    Vulg. Matt. 10, 37; cf.:

    dulciora sunt super mel et favum,

    id. Psa. 18, 11.—
    B.
    With abl.
    1.
    Lit., of place or situation (rare and mostly poet.):

    regulae, quae lateres, qui super musculo struantur, contineant,

    Caes. B. C. 2, 10:

    ensis cui super Cervice pendet,

    Hor. C. 3, 1, 17:

    ligna super foco Large reponens,

    id. ib. 1, 9, 5:

    parumne campis atque Neptuno super Fusum est Latini sanguinis,

    id. Epod. 7, 3:

    super Pindo,

    id. C. 1, 12, 6:

    requiescere Fronde super viridi,

    Verg. E. 1, 81. —
    2.
    Transf.
    a.
    Of time (cf. supra, A. 2. a.), during, in:

    nocte super mediā,

    Verg. A. 9, 61; cf.:

    Centaurea cum Lapithis rixa super mero Debellata,

    Hor. C. 1, 18, 8.—
    b.
    For the usual de, to indicate respect, reference, upon, about, concerning, respecting (freq. in the ante-class. and after the Aug. period; in Cic. only a few times in his letters; not in Cæs.): nemo antea fecit super tali re cum hoc magistratu utique rem, Cato ap. Fest. s. v. superescit, p. 305 Müll.; so Pac. ib.; Plaut. Am. prol. 58; id. Most. 3, 2, 39:

    hac super re scribam ad te Rhegio,

    Cic. Att. 16, 6, 1:

    sed hac super re nimis (sc. dixi),

    id. ib. 10, 8, 10:

    litteras super tantā re exspectare,

    Liv. 26, 15, 5:

    cura super tali re principum laudata est,

    id. 40, 46, 15:

    multus eā super re rumor,

    Tac. A. 11, 23:

    quid nuntias super anu?

    Plaut. Cist. 4, 1, 8:

    super Euclionis filia,

    id. Aul. 4, 7, 2:

    super ancillā,

    id. Cas. 2, 3, 36:

    super amicā,

    id. Bacch. 2, 3, 133; 3, 6, 33; 4, 2, 25:

    quid agendum nobis sit super legatione votivā,

    Cic. Att. 14, 22, 2:

    super tali causā missi,

    Nep. Paus. 4:

    legare super familia pecuniave sua,

    Auct. Her. 1, 13, 23:

    super tali causā,

    Nep. Paus. 4, 1:

    multa super Priamo rogitans, super Hectore multa,

    Verg. A. 1, 750; 4, 233:

    super arvorum cultu,

    id. G. 4, 559:

    mitte civiles super Urbe curas,

    Hor. C. 3, 8, 17:

    publicus ludus super impetrato Augusti reditu,

    id. ib. 4, 2, 42:

    decreta super jugandis Feminis,

    id. C. S. 18:

    consultant bello super,

    Sil. 2, 271; 5, 615:

    ne super tali scelere suspectum sese haberet,

    Sall. J. 71, 5:

    super adimendā vitā,

    Amm. 14, 7, 12.—
    c.
    Over and above, besides, beyond (very rare):

    modus agri... hortus... fons... Et paulum silvae super his,

    Hor. S. 2, 6, 3:

    excogitatum est super his, ut, etc.,

    Amm. 14, 1, 6; Sil. 1, 60.
    ► In composition, super denotes,
    1.
    Above, over, of place: supercerno, supercresco, superdo, superemineo, superemorior, superferc, superfluo, superfugio, superfundo, supergredior, superjacio, superimpono, superincumbo, superinduco, supernato, superpono, supersedeo, supersterno, supersto, supervehor, supervenio, etc.—
    2.
    Less freq., over and above, besides, in addition: superaddo, superbibo, supersum, superstes, superfio.

    Lewis & Short latin dictionary > super

См. также в других словарях:

  • Regulae Iuris — Saltar a navegación, búsqueda Regulae Iuris, también llamados aforismos o adagios, los antiguos juristas romanos le llamaron Regulae Iuris o simplemente Regulae, estas máximas tenían un carácter meramente explicativo del Derecho, y no normativo,… …   Wikipedia Español

  • REGULAE Cancellariae — norma sunt Iudicii Romani in iudicando, valentque per vitam cuiusque Pontificis, cum eo vero moriuntur, Pares, de resignat. Beneficiorum, l. 11. quast. 2. num. 32. Merlinus, Decis. 192. num. 4. etc. Gomefius, ad Regul. Cancellariae, Procem. fol.… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Regulae juris — Regulae juris, kurze Sätze, welche durch die Disputatio fori gegebene u. durch die Übereinstimmung der Juristen angenommene Entscheidungen enthalten, um in ähnlichen od. gleichen Fällen darnach zu entscheiden …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Regulae Juris —     Regulæ Juris     † Catholic Encyclopedia ► Regulæ Juris     ( Rules of Law )     General rules or principles serving chiefly for the interpretation of laws. In a specific sense, however, regulæ juris are certain fundamental laws in the form… …   Catholic encyclopedia

  • Regulae ad directionem ingenii — 1619 begann René Descartes die Arbeit an einer unfertigen Abhandlung über die richtige Methode des wissenschaftlichen und philosophischen Denkens mit dem Titel Regulae ad directionem ingenii oder Regeln zur Ausrichtung der Erkenntniskraft oder… …   Deutsch Wikipedia

  • regulae —    (s.f.pl.) praecepta …   Dizionario di retorica par stefano arduini & matteo damiani

  • regulae generates — /regyaliy jenareyliyz/ Lat. General rules, which the courts promulgate from time to time for the regulation of their practice …   Black's law dictionary

  • regulae generales — General rules and orders of the English courts …   Ballentine's law dictionary

  • regulae juris — Rules of law …   Ballentine's law dictionary

  • applicatio est vita regulae — /xplakeysh(iy)ow est vayta regyaliy/ Application is the life of a rule …   Black's law dictionary

  • applicatio est vita regulae — /xplakeysh(iy)ow est vayta regyaliy/ Application is the life of a rule …   Black's law dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»